پریسا قیاسی

تقریبا ده تا سی درصد بچه ها تو سن 4 تا 12 سال ممکنه یه دوره خوابگردی در شب داشته باشند (در پسرها بیشتر از دخترهاست). به این معنی که در ساعات اولیه خواب، بچه از جاش بلند می شه و توی خونه راه می ره. معمولا چشم بچه بازه ولی چهره اش کاملا سرد و بی تفاوته و به حرف های اطرافیان توجهی نداره و وقتی هم که بیدار می شه، اصلا یادش نمیاد که تو خواب راه می رفته. این رفتار هیچ ضرری برای بچه نداره و معمولا نشونه مشکل خاصی هم نیست.

تنها در مواردی که خوابگردی خیلی زیاده و باعث می شه بچه در طول روز خواب آلوده باشه و در یادگیری و فعالیت های روزانه ش دچار مشکل بشه، می تونید به پزشک مراجعه کنید تا برای کودک دارو تجویز کنه.

ولی در سایر موارد، فقط کافیه بدون بیدار کردن بچه، اونو آروم به تختش برگردونید. این حالت نیاز به درمان خواصی نداره و معمولا با افزایش سن بچه، خود به خود برطرف می شه.

چیز دیگه ای که باید در مورد این کودکان در نظر داشته باشیم اینه که ممکنه در حین راه رفتن به خودشون آسیب بزنند. مثلا از خونه بیرون برن، از پله ها بیفتند، به سمت پنجره ها برند و یا حتی با وسایل داخل خونه برخورد کنند.

اگه بچه تون سابقه خواب گردی داره :

-          شب ها در و پنجره های اتاقش رو قفل کنید.

-          وسایل تیز و خطرناک رو تو اتاقش نگذارید.

-          خرت و پرت های کف اتاقش رو جمع کنید تا باعث زمین خوردنش نشه.

-          قبل از خواب زیاد نوشیدنی نخوره و حتما دستشویی بره (پر بودن مثانه می تونه باعث خوابگردی بشه)

-          قبل از خواب کافئین مصرف نکنه

-          اتاق خواب کودک ساکت باشه

-          برنامه خواب و بیداری منظمی داشته باشید

متاسفانه تعداد زیادی از بچه هایی که به خاطر مشکلات اضطرابی مثل وسواس، ناخن جویدن، لکنت زبان، شب ادراری و حتی مشکلاتی مثل اعتماد به نفس پایین، ناسازگاری با همسالان و مشکلات یادگیری در مدرسه به مرکز مشاوره مراجعه می کنند، بعد از چند جلسه مشاوره متوجه می شم که ریشه اضطراب ها و نگرانی های بچه، عصبانیت های شدید و داد زدن پدر یا مادره.

برای یه بچه، خونه ش امن ترین تقطه دنیا است و پدر و مادر قابل اعتماد ترین افراد هستند. ولی وقتی این افراد قابل اعتماد هرزگاهی، خونه امن بچه رو با فریادهای بلندشون میلرزونند، بچه احساس بی پناهی بهش دست می ده. اونوقته که اضطراب و ترس تو وجود بچه ریشه می کنه.

اکثر ما تصورمون از خشونت، کتک زدن بچه است. ولی داد زدن، خشم شدید، تحقیر کردن، مسخره کردن و بی محلی و قهر های طولانی همه نوعی خشونت علیه کودکانه.

بهتره با تمرین مهارت های کنترل خشم، در شرایط پر تنش خودمون رو کنترل بکنیم و از طرف دیگه هم با یادگیری مهارت های فرزند پروری، به جای دعوا کردن و داد و بیداد سر بچه ها، از روش های موثرتر و بهتری برای کنترل رفتارهای اونا استفاده کنیم.

در کنار درمان های اصلی اختلال بیش فعالی-نقص توجه ، که توسط متخصصان تجویز می شه، در اینجا هم چند راهکار ساده رو بهتون معرفی می کنم که می تونه از طریق بازی، سطح توجه و تمرکز این کودکان رو افزایش بده.

البته این بازی ها مخصوص بچه های بیش فعال نیست و همه والدین می تونند این بازی ها رو توی خونه با بچه هاشون انجام بدن.

=================================

1. برگ کاغذ

برای افزایش تمرکز در خوب گوش دادن و نوشتن دیکته، در کودکانی که این اختلال را دارند،میتوانیم از این بازی استفاده کنیم. به این ترتیب که یک برگه کاغذ جلوی دهان مان می گیریم و کلمه ای را به آرامی می گوییم و از کودک بخواهیم آن کلمه را به ما بگوید. دلیل کاغذ گرفتن جلوی دهان، جلوگیری از لب خوانی کودک است.

 2. لیوان آب

یک لیوان آب سرخالی به کودک می دهیم و از او می خواهیم مسافت حدود یک متر را با این لیوان برود و برگردد و مواظب باشد که آب از لیوان نریزد.

 3. فوت کردن شمع

 از کودک می خواهیم شمعی را که روشن کرده ایم فوت کند، بدون خاموش شدن شعله … یعنی فقط شعله شمع حرکت کند ولی خاموش نشود. این بازی هم ممکن است مثل بازیهای دیگر برای بچه ها سخت باشد، ولی کودک شما با تمرین و تشویق موفق به انجامش می شود

4. راه رفتن روی جدول

 با کودک خود به کوچه بروید و از او بخواهید مسافتی را روی جدول کنار کوچه یا خیابان راه برود و دست های خود را باز نگه دارد.

5. توپ تخم مرغی

 یک توپ تخم مرغی را روی میزی به طول تقریبا یک متر بگذارید. خود شما در یک طرف میز و کودک تان سمت دیگر میز بنشینید و این توپ را با کمک فوت کردن به سمت مقابل هدایت کنید؛ طوری که توپ به جای دیگری نرود و اگر هم رفت، با کمک فوت آن را به مسیر درستش برگردانید.

=================================

معمولا بچه ها خیلی زود از انجام این بازی ها خسته می شوند که این خستگی را می توانیم با شاد کردن محیط بازی و فشار نیاوردن به کودک کمتر کنیم. ممکن است کودک وقتی می خواهد برای اولین بار این بازی ها را انجام دهد، متوجه توضیحات شما نشود و حوصله اش برود و اشتیاقی به بازی پیدا نکند. در این شرایط بهتر است شما اول این بازی را انجام دهید تا برای کودک قابل فهم شود. می توانیم از فرزندان دیگر در خانه یا دوستان کودک مان یاری بگیریم و به صورت نوبتی این بازی ها را انجام دهیم.

- سارا عطاریان، کارشناس ارشد مشاوره

بر خلاف اون چیزی که اکثر افراد تصور می کنند، علامت اصلی تشخیص بیش فعالی، جنب و جوش و فعالیت زیاد نیست. نام اصلی این مشکل، «اختلال بیش فعالی-نقص توجه» هست و مهم ترین مشکل این کودکان، عدم تمرکز و مشکل در توجه کردن به یک موضوع خاص هست.

بچه ای که دچار این مشکل هست، علیرغم اینکه خیلی پر تحرک و پر جنب و جوشه، معمولا کارهای خیلی پرخطری رو انجام می ده و به عواقب کارهاش توجهی نمی کنه. حتی ممکنه گاهی به دیگران هم آسیب بزنه. نشونه دیگه این اختلال اینه که معمولا وقتی صداش می کنیم، متوجه نمی شه. وقتی ازش کاری رو می خوایم، یا خوب متوجه نمی شه و یا اینکه به سرعت فراموش می کنه. هیچ کاری رو تا آخر انجام نمی ده و از هر چیزی خیلی زود خسته می شه.

این بچه ها با اینکه هوش خوبی دارند، ولی در مدرسه موفق نیستند و نمره های پایینی می گیرند. دلیل این نمره ها هم اینه که بچه نمی تونه به حرف های معلم توجه کنه و یاد بگیره.

علت اصلی این اختلال هنوز کاملا مشخص نشده ولی چیزی که مشخصه اینه که رفتارهای این بچه ها به خاطر مشکلیه که دارند و نوع تربیت پدر و مادر، باعث ایجاد این نوع رفتارها نیست.
درمان هایی که الان برای این بچه ها انجام می شه:

این کودکان هرچه سریعتر مشکلشون تشخیص داده بشه و درمانشون شروع بشه، کمتر آسیب می بینند و خانواده هم کمتر دچار مشکل می شن.

• درمان دارویی، که نوع و مقدار اون رو روانپزشک تعیین می کنه
• نوروفیدبک که می تونه در افزایش توجه و تمرکز کودک موثر باشه
• رفتار درمانی و آموزش والدین برای کنترل رفتارهای نا مناسب کودک، که لازمه توسط متخصص دوره دیده انجام بشه
• بازی درمانی که هم می تونه تو مراکز کاردرمانی انجام بگیره و هم به والدین آموزش داده بشه تا توی خونه با بچه تمرین کنند.

نکته مهم اینکه ، تشخیص نهایی این بیماری صرفا توسط روانشناس یا روانپزشک متخصص که آموزش های لازم رو دیده باشه، انجام می شه. پس لطفا به هر بچه شیطونی بیش فعال نگید.

بعد از به دنیا اومدن بچه اول، برای خیلی از خانواده ها این سوال پیش میاد که چند سال دیگه می تونند برای فرزند دوم اقدام کنند؟
اکثر متخصصان فاصله سنی بین سه تا پنج سال رو پیشنهاد کردند.
در زایمان های با فاصله کمتر از سه سال، مادر از نظر جسمی آسیب می بینه. این مادر ممکنه دچار کم خونی یا کمبود ذخایر کلسیم در بدن بشه و از طرف دیگه، به دلیل فشار و خستگی های ناشی از بارداری، زایمان و شیردهی متوالی، از نظر روانی تحت فشار قرار می گیره.در این شرایط پدر و مادر نمی تونند فرصت لازم برای رسیدگی به خودشون رو داشته باشند و به همبن دلیل گاه دچار افسردگی، اضطراب و استرس، احساس ضعف و خستگی شدید و حتی گاهی مشکلاتی در رابطه دو نفره شان می شوند. 
در این شرایط، بچه ها هم رسیدگی و توجه متناسب با سنشون رو دریافت نمی کنند و گاه بارداری و شیردهی همزمان باعث میشه هر دو بچه از نظر تغذیه ای دچار مشکل بشن.
ولی بعد از سه سالگی، اکثر این مشکلات برطرف می شه.  یه بچه سه ساله، مهارت های کلامی خوبی داره و به خوبی می تونه منظورش رو بگه و حرف پدر و مادر رو بفهمه و از نظر انجام برخی کارها هم مستقل شده. تو این سن بچه می تونه به مهد کودک بره و مادر ساعاتی از روز رو با آرامش در کنار نوزاد باشه و فقط به کارهای اون رسیدگی کنه و حتی برای استراحت های کوتاه در طول روز هم فرصتی پیدا می کنه.
ولی باید این رو هم در نظر بگیریم که اختلاف سنی بیشتر از پنج سال هم خیلی توصیه نمی شه، چون بچه ها در دو دنیای متفاوت قرار می گیرند. البته تو این شرایط حسادت بین بچه ها معمولا کمتره، ولی ارتباطشون هم کمتر از حالت قبله. اونها نمی تونند با هم همبازی بشن و فعالیت های مشترک کمی با هم دارند.
از طرف دیگه این روزها که سن اولین بارداری بالاتر رفته، بهتره فاصله بین دوبارداری خیلی زیاد نباشه تا با مشکلات عدم باروری که با افزایش سن پدر و مادر بیشتر میشه، مواجه نشیم.

این روزا بیش فعالی خیلی مد شده. خیلی از پدر و مادرا بچه شونو پیش ما میارن و اصرار دارن که بیش فعاله و باید دارو مصرف کنه. 
یه نمونه ش هفته پیش بود. 
بچه رو که بررسی کردم دیدم مشکلی نداره فقط خیلی شیطون و پر انرژیه. از پدرش پرسیدم : «چرا فکر میکنی که پسرت اختلال بیش فعالی داره؟» گفت : «برای اینکه از دیوار راست بالا میره. تو خونه به همه چیز دست میزنه و همه رو خراب می کنه. اعصاب برامون نذاشته از بس که سر و صدا می کنه. ببینید تو این چند دقیقه چقدر این ور و اونور داره میره . به نظر شما این بچه غیر طبیعی نیست؟!» 
گفتم: «به نظر من کاملا سالمه ، فقط خیلی شیطونه»
گفت: «ما هم بچه بودیم و شیطنت می کردیم، ولی نه اینجوری»
بعد شروع کرد درباره بچه گی هاش گفت و اینکه چقدر بچه با ادبی بوده
من چیزی نگفتم و فقط به حرفاش گوش دادم، تا رسید به اینجا که : «هر وقت می رفتیم بیرون، یکی مسئول این بود که پیرهن منو نگه داره که فرار نکنم ، چون تا ولم می کردن در می رفتم و دیگه نمی تونستند پیدام کنند» و بعد غش غش خندید.
گفتم : «پس معلوم شد شما هم کم شیطنت نداشتی. فقط شانس آوردید که اونوقتا کسی اسم بیش فعالی رو نشنیده بود»

ریفلاکس معده به مفهوم برگشت محتویات معده به داخل مری می باشد. از شایعترین علایم میتوان به سکسه های طولانی همراه با احساس ناخوشایند و بی قراری در نوزاد حین شیر خوردن و یا بلافاصله بعد از شیر خوردن، خروج شیر از گوشه  لب و در موارد شدیدتر استفراغ شیر و محتویات معده با خروج از دهان و بینی نوزاد، بی قراری و گریه های شدید و طولانی که به سختی فابل کنترل می باشد.
از سایر علایم میتوان به احساس گرسنگی مداوم، تاخیر در آروغ زدن یا آروغ زدن همراه درد، مکیدن شست و انگشتان دست توسط نوزاد، پریدن از خواب همراه با جیغ زدن، ناله کردن در خواب، عرق کردن سر و صورت هنگام شیر خوردن، سردی کف دست و پای نوزاد، رنگ پریدگی در ناحیه صورت و لبها هنگام شروع دردها و آبریزش مداوم از دهان همراه با احساس درد در بلعیدن اشاره نمود.

برخی والدین از این گلایه دارند که کودکم بارها و بارها در روز خودش را خیس می کند در حالی که دیگر پنج سالگی را رد کرده و آموزش توالت رفتن را هم به او داده ایم. اکثر این والدین به پزشک نیز مراجعه کرده اند و پزشک متخصص احتمال هرگونه مشکلات جسمی مربوطه را نیز رد کرده است. به نظر می رسد که علت اصلی خیس کردن شلوار در واقع غرق شدن کودک در بازی و تنبلی برای رفتن به دستشویی است.

انگیزه دادن برای رفتن به دستشویی یکی از بهترین راه هاست. معمولا به والدین می گویم این مورد را (دستشویی رفتن به موقع) در جدول تربیتی بگذارند و به محض این که کودک به دستشویی رفت این رفتار او را تشویق کنند و برچسب بدهند. حتی می توان به عنوان جایزه از نوشیدنی های مورد علاقه ی کودک مثل آبمیوه ها و شیرکاکائو و ... استفاده کرد و با یک تیر دو نشان زد، از یک طرف انگیزه برای او ایجاد کرد که به موقع به دستشویی برود و از طرفی دیگر این آبمیوه ها تعدد ادرار او را زیاد خواهد کرد. در نتیجه کودک بارها و بارها به دستشویی خواهد رفت و بارها و بارها در طول روز تشویق خواهد شد.

ولی اگر فکر می کنید کودک به اندازه کافی اهمیت مسئله را برای قطع بازی اش درک نکرده، برنامه زمانی ای تنظیم کنید که کودک رأس زمان های مشخص برای رفتن به دستشویی آماده باشد. خودتان هم به طور جدی بر اجرای درست این برنامه نظارت کنید تا وقتی کودک به مرحله ای از رشد برسد که خودش بداند چه موقعی باید بازی را قطع کند و به دستشویی برود. تا آن زمان به او بگویید که هرازگاهی باید پنج دقیقه فرصت برای دستشویی رفتن بگذارد و حتی اگر ادرار ندارد در دستشویی بنشیند. می توانید لباس های خشک او را چک و هر بار لباس او خشک ماند، آن را تشویق کنید.

به یاد داشته باشید که در تمام مدت با او خونسرد و مهربان باشید و عصبانیت نشان ندهید. فراموش نکنید که نقش شما صرفا این است که به او کمک کنید تا بر مشکل خیس کردن شلوارش غلبه کند.

 Bottom of Form تجربه نشان داده این روش ها موثر خواهد بود اما اگر همچنان این مورد ادامه پیدا کرد حتما از متخصص یاری بگیرید.

همه ما بیشترین تصمیم هایمان را بر اساس پیام هایی که در دوران کودکی خود از پدر و مادر، مدرسه، جامعه و رسانه ها دریافت کرده بودیم می گیریم. این پیام ها به طور ناخودآگاه تمام ابعاد زندگی ما را تحت تاثیر قرار می دهند و بدون آنکه متوجه حضورشان باشیم یا حتی آنها را به خاطر بیاوریم، به زندگی ما جهت می دهند.

یکی از مهمترین این پیام ها که معمولا در کودکی به دختران القا می شود این است که "زیبایی مهمترین چیزی است که یک دختر باید داشته باشد". این پیام اثری بسیار عمیق در تمام انتخاب های آینده دختران ما خواهد گذاشت. این اثر را "اثر پرنسسی" می خوانیم.