پریسا قیاسی

بعد از به دنیا اومدن بچه اول، برای خیلی از خانواده ها این سوال پیش میاد که چند سال دیگه می تونند برای فرزند دوم اقدام کنند؟
اکثر متخصصان فاصله سنی بین سه تا پنج سال رو پیشنهاد کردند.
در زایمان های با فاصله کمتر از سه سال، مادر از نظر جسمی آسیب می بینه. این مادر ممکنه دچار کم خونی یا کمبود ذخایر کلسیم در بدن بشه و از طرف دیگه، به دلیل فشار و خستگی های ناشی از بارداری، زایمان و شیردهی متوالی، از نظر روانی تحت فشار قرار می گیره.در این شرایط پدر و مادر نمی تونند فرصت لازم برای رسیدگی به خودشون رو داشته باشند و به همبن دلیل گاه دچار افسردگی، اضطراب و استرس، احساس ضعف و خستگی شدید و حتی گاهی مشکلاتی در رابطه دو نفره شان می شوند. 
در این شرایط، بچه ها هم رسیدگی و توجه متناسب با سنشون رو دریافت نمی کنند و گاه بارداری و شیردهی همزمان باعث میشه هر دو بچه از نظر تغذیه ای دچار مشکل بشن.
ولی بعد از سه سالگی، اکثر این مشکلات برطرف می شه.  یه بچه سه ساله، مهارت های کلامی خوبی داره و به خوبی می تونه منظورش رو بگه و حرف پدر و مادر رو بفهمه و از نظر انجام برخی کارها هم مستقل شده. تو این سن بچه می تونه به مهد کودک بره و مادر ساعاتی از روز رو با آرامش در کنار نوزاد باشه و فقط به کارهای اون رسیدگی کنه و حتی برای استراحت های کوتاه در طول روز هم فرصتی پیدا می کنه.
ولی باید این رو هم در نظر بگیریم که اختلاف سنی بیشتر از پنج سال هم خیلی توصیه نمی شه، چون بچه ها در دو دنیای متفاوت قرار می گیرند. البته تو این شرایط حسادت بین بچه ها معمولا کمتره، ولی ارتباطشون هم کمتر از حالت قبله. اونها نمی تونند با هم همبازی بشن و فعالیت های مشترک کمی با هم دارند.
از طرف دیگه این روزها که سن اولین بارداری بالاتر رفته، بهتره فاصله بین دوبارداری خیلی زیاد نباشه تا با مشکلات عدم باروری که با افزایش سن پدر و مادر بیشتر میشه، مواجه نشیم.

اگه شما هم کودک زیر دوسال دارید، احتمالا این عکس براتون خیلی آشناست.

اکثر بچه های زیر دوسال، موقع جدا شدن از مادر گریه و بی قراری می کنند. گاهی اوقات مادرها برای اینکه جلوی گریه و بهانه گیری بچه رو بگیرند، سرش رو گرم می کنند وبعد یواشکی از خونه بیرون می رن. این روش خوبی نیست. اینطوری بچه همیشه نگرانه که نکنه حالا که من مشغول بازی هستم، مامان بی خبر بره.

بهتره وقتی کاملا آماده رفتن شدید، برید پیش بچه ببوسیدش و خیلی سریع باهاش خداحافظی کنید و برید. یادتون باشه که اگه بچه گریه کرد، نباید برگردید.

بعد از یه مدت بچه کاملا به این روال عادت می کنه و در ضمن به مادرش هم اعتماد  پیدا می کنه.

گاهی اوقات می بینیم که با ورود نوزاد جدید، فرزند اول دچار احساسات خشم  و حسادت می شود و حتی گاهی این حس خود را با رفتار خشونت آمیز نسبت به نوازد نشان می دهد. معمولا پدر و مادر از این شکایت دارند که فرزنده خیلی عصبی است و داد و فریاد می کند و رفتارهای پرخاشگرانه از خود نشان می دهد.
اگر در این حالت بزرگتر ها هم عصبانی بشوند و رفتار تند و خشن با او داشته باشند، کودک دچار خشم شدیدتری می شود و ممکن است بخواهد در یک فرصت مناسب به نوزاد آسیب برساند.
در این حالت بهتر است احساسات کودک را بپذیریم. او از یک طرف خواهر یا برادر جدید خود را دوست دارد و از طرف دیگر به خاطر اینکه این تازه وارد بخش زیادی از توجه اطرافیان را به خود جلب کرده ، نسبت به او احساس حسادت و خشم دارد. کودک از احساس دوگانه خود ناراحت است ولی نمی تواند آن را کنترل کند.
برای کمک به کودک در کنترل این احساستش می توانیم کارهای زیر را انجام دهیم:
1.      نوزاد را در بغل کودک خود بگذاریم و از این طریق پیوند عاطفی آنها را بیشتر کنیم
2.      از کودک بخواهیم در ماساژدادن نوزاد به ما کمک کند، این کار می تواند احساسات منفی کودک را کمتر کند
3.      درباره دوران نوزادی خودش با او صحبت کنیم و عکس و فیلم های آن زمان را به او نشان دهیم
4.      زمان هایی را به طور اختصاصی با فرزند اول بگذرانیم
5.      از مقایسه بین فرزندان پرهیز کنیم و به دیگران هم اجازه این کار را ندهیم
6.     برای کاهش هیجانات منفی، او را در آغوش بگیریم، نوازش کنیم و ماساژ بدهیم. این رفتار می تواند سریعا سطح استرس و ناراحتی کودک را پایین بیاورد.

7.     درباره روابط خودمان و خواهر و برادرهایمان با او صحبت کنیم و به او بگوییم که همه خواهر و برادرها، گاهی از دست هم ناراحت می شوند ولی این دلیل نمی شود که همدیگر را دوست نداشته باشند.

با تولد نوزاد جدید باید برای برخی تغییر رفتارها در فرزند اول آماده باشیم

یکی از این تغییر رفتارها پس روی و بازگشت کودک به حالت های بچگی است.  ممکن است فرزند شما بعد از تولد نوزاد، خودش را خیس یا کثیف بکند. یا اگر قبلا به راحتی می خوابید، حالا نیاز دارد که حتما برایش لالایی بخوانید تا به خواب برود. برخی از بچه ها تمایل به خوردن پستانک، شیشه وانگشت پیدا می کنند. گاهی بچه حاضر نیست کارهایی که قبلا به تنهایی انجام میداده را انجام دهد و از شما کمک بخواهد. مثلا بگوید که بلد نیستم کفش هایم را بپوشم و یا حتی ممکن است ببینید که دختر شش ساله شما کاملا بچه گانه  حرف می زند.

در صورت مشاهده این تغییرات در کودک بهتر است به جای سرزنش کودک به نکات زیر توجه کنید:

1.    بپذیرید که این پس روی به گذشته یک واکنش عادی در کودکی است که دچار اضطراب شده است.

2.    به این نکته توجه کنید که وقتی فرزند شما می بیند که همه افراد خانواده به نوزاد توجه دارند، گمان می کند که رفتارهای بچگانه نوزاد برای اطرافیان جالب است و با تقلید از او سعی در جلب توجه شما دارد.

3.    تا حد امکان با او مدارا کنید تا بتواند خود را با شرایط جدید وفق بدهد.

4.    کارهایی را که نشانه بزرگ شدن او هست را یادآوری کنیم و احساس خوبمان را از آنها بگوییم. مثلا وقتی نوزاد گریه می کند به کودک بگوییم که «چقدر خوبه که تو بزرگ شدی و می تونی با ما حرف بزنی و دیگه لازم نیست گریه کنی»

5.    زمان هایی را به طور اختصاصی به او توجه داشته باشیم و بدون حضور نوزاد با او حرف بزنیم، بازی کنیم یا قصه بخوانیم.

ریفلاکس معده به مفهوم برگشت محتویات معده به داخل مری می باشد. از شایعترین علایم میتوان به سکسه های طولانی همراه با احساس ناخوشایند و بی قراری در نوزاد حین شیر خوردن و یا بلافاصله بعد از شیر خوردن، خروج شیر از گوشه  لب و در موارد شدیدتر استفراغ شیر و محتویات معده با خروج از دهان و بینی نوزاد، بی قراری و گریه های شدید و طولانی که به سختی فابل کنترل می باشد.
از سایر علایم میتوان به احساس گرسنگی مداوم، تاخیر در آروغ زدن یا آروغ زدن همراه درد، مکیدن شست و انگشتان دست توسط نوزاد، پریدن از خواب همراه با جیغ زدن، ناله کردن در خواب، عرق کردن سر و صورت هنگام شیر خوردن، سردی کف دست و پای نوزاد، رنگ پریدگی در ناحیه صورت و لبها هنگام شروع دردها و آبریزش مداوم از دهان همراه با احساس درد در بلعیدن اشاره نمود.

 اکثر پزشکان کودک توصیه می کنند که تا حد امکان در ماه های اول از شیشه و شیر خشک استفاده نشود. چون خوردن شیر با شیشه راحت تر است و طعم شیر خشک با شیر مادر متفاوت است ، ممکن است نوزاد پس از مدتی به شیشه و شیرخشک عادت کرده و دیگر تمایلی به خوردن شیر مادر نشان ندهد.

ولی گاهی اوقات مادر احساس می کند که شیرش کافی نیست و نوزاد سیر نمی شود، در این مواقع لازم است که به این نکات دقت کنید:

ماساژ می تواند گریه های نوزاد را کم کند، خواب او را تنظیم نماید، به رشد و وزن گیری کودک کمک می کند، خلق و خوی او را بهتر کرده و نفخ، کولیک، رفلاکس و یبوست نوزاد را کاهش دهد. در ادامه، راهنمای ماساژ نوزادان همراه با تصاویر آورده شده است که می توانید برای ماساژ کودکتان از آن استفاده کنید. 

نوزادان در زمان تولد به خواب خوب و کافی نیاز دارند تا بتوانند به خوبی رشد کنند. علاوه بر این، از همین زمان است که عادت های خواب در کودک شکل می گیرد و گاه تا بزرگسالی ادامه پیدا می کند. برای تنظیم خواب نوزاد باید موارد زیر را در نظر داشته باشید:

سلامت روانی هر فرد بستگی به کیفیت ارتباطات فردی وی دارد و اولین ارتباط های بین فردی، از رابطه مادر و نوزاد آغاز می شود. ماساژ به عنوان یکی از موثرترین روش های تعامل مادر و نوزاد است که باعث افزایش دلبستگی و کاهش اضطراب کودک می شود و به همین دلیل به عنوان یکی از راهکارهای سلامت روانی مادر و نوزاد به کار می رود.