پریسا قیاسی

متاسفانه تعداد زیادی از بچه هایی که به خاطر مشکلات اضطرابی مثل وسواس، ناخن جویدن، لکنت زبان، شب ادراری و حتی مشکلاتی مثل اعتماد به نفس پایین، ناسازگاری با همسالان و مشکلات یادگیری در مدرسه به مرکز مشاوره مراجعه می کنند، بعد از چند جلسه مشاوره متوجه می شم که ریشه اضطراب ها و نگرانی های بچه، عصبانیت های شدید و داد زدن پدر یا مادره.

برای یه بچه، خونه ش امن ترین تقطه دنیا است و پدر و مادر قابل اعتماد ترین افراد هستند. ولی وقتی این افراد قابل اعتماد هرزگاهی، خونه امن بچه رو با فریادهای بلندشون میلرزونند، بچه احساس بی پناهی بهش دست می ده. اونوقته که اضطراب و ترس تو وجود بچه ریشه می کنه.

اکثر ما تصورمون از خشونت، کتک زدن بچه است. ولی داد زدن، خشم شدید، تحقیر کردن، مسخره کردن و بی محلی و قهر های طولانی همه نوعی خشونت علیه کودکانه.

بهتره با تمرین مهارت های کنترل خشم، در شرایط پر تنش خودمون رو کنترل بکنیم و از طرف دیگه هم با یادگیری مهارت های فرزند پروری، به جای دعوا کردن و داد و بیداد سر بچه ها، از روش های موثرتر و بهتری برای کنترل رفتارهای اونا استفاده کنیم.

امروزه اکثر بچه ها حتی بچه های سه یا چهار ساله، از والدینشون می خوان که براشون گوشی هوشمند یا تبلت بخرند. این درخواست در نوجوان ها شدت می گیره و گاه به دعوا و کشمکش کشیده می شه.

پدر و مادر از یک طرف مضرات و مشکلات ناشی از این وسیله رو می دونند و از طرف دیگه هم نمی تونند در مقابل خواسته های بچه شون کوتاه بیان. به خصوص وقتی که می بینند که بچه های اقوام و دوستان همگی گوشی دارند و کمی نگران می شند که نکنه بچه شون سرخورده بشه یا از نظر یادگیری عقب بمونه.

چیزی که مسلمه اینه که نمی شه بچه رو از این وسیله به طور کامل محروم کرد، ولی استفاده از اون باید شرایط خاصی داشته باشه که باعث آسیب و مشکلات بعدی نشه:

اول اینکه، برای بچه های زیر هجده سال گوشی یا تبلت شخصی نخرید. خیلی بهتره که علاوه بر گوشی خودتون یه تبلت هم بخرید و به فرزندتون بگید که می تونه گاهی از تبلت شما استفاده کنه. با این روش هم می تونید زمان استفاده از تبلت رو کنترل کنه و هم روی فعالیت های فرزندتون نظارت داشته باشید.

 دوم، بازی ها و برنامه های مناسب رو خودتون براش نصب کنید

سوم، در زمان بازی بچه های کوچک با گوشی، اتصال به اینترنت رو قطع کنید

برای بچه های بزرگ تر، درباره شرایط استفاده از اینترنت توضیح بدید. براشون توضیح بدید که نباید با افراد غریبه در شبکه های اجتماعی صحبت کنند و یا عکس و فیلم خودشون رو براشون بفرستند. لازمه اونا بدونند که هر کسی در فضای مجازی ممکنه اون شخصی نباشه که داره خودشو معرفی می کنه.

در ضمن خیلی بهتره که وای فای فقط ساعات مشخص و محدودی در طول شبانه روز روشن باشه و ترجیحا ساعت 9 شب تا 9 صبح اونو خاموش کنید. (لازمه این قانون رو خودتون هم رعایت کنید)

چهارم، به نوجوان ها توضیح بدید که قرار دادن عکس های شخصی  و خانوادگی در اینترنت صحیح نیست و می تونه مشکلاتی برای اونا پیش بیاره. از طرف دیگه در محیط های بیرون از خونه مثلا در پارک، عکس های زیبا و با کیفیتی از فرزندتون بگیرید تا در شبکه های اجتماعی بگذاره.

پنجم، بچه رو با بازی ها و فعالیت های مناسب سرگرم کنید تا بهانه بازی با گوشی رو نگیره

ششم، خودمون زمان حضور در شبکه های اجتماعی رو محدود کنیم و در مقابل بچه ها تا حد امکان گوشیمون رو در جایی دور از خودمون قرار بدیم. می تونیم در جای خاصی مثلا گوشه اپن آشپز خونه مکانی برای قرار دادن گوشی ها در نظر بگیریم و به محض ورود به خونه گوشیمون رو اونجا بگذاریم. این رفتار ما می تونه الگوی مناسبی برای بچه باشه.

در پایان ، توصیه می کنم در فضاهای مجازی با بچه ها همراه باشیم و اونها رو ساعت ها با گوشی هوشمند تنها نگذاریم. تجسس و جاسوس بازی هم در نیاریم ولی اگه متوجه اشتباهی از طرف بچه شدیم بدون سرزنش و دعوا، بهش توضیح بدیم که چرا رفتارش اشتباه بوده و چه مشکلاتی ممکنه براش پیش بیاره.

بعضی از بچه ها از طریق بگو مگو، پدر و مادرشون رو کنترل می کنند. اونا ساعت ها درباره یک موضوع بحث می کنند و به هیچ صراطی هم مستقیم نیستند.

در این حالت برای بچه دلیل منطقی نیارید و سعی نکنید قانعش کنید، چون اصلا به دنبال استدلال نیست. فقط می خواد شما رو تو بازی جر و بحث گیر بندازه و از این طریق توجه شما رو به خودش معطوف کنه. آخرش هم معمولا با دعوا تموم و عصبانیت تموم می شه.

پس توی تله نیفتید

وقتی به بچه گفتید که «تلویزیون رو خاموش کن» و اون گفت «نه، من بازم می خوام کارتون ببینیم»، فقط یک بار براش توضیح بدید که «زمان تماشای تلویزیون تموم شده، اگه بیشتر از این تماشا کنی، برای چشمات خوب نیست».

اگه شروع به جر و بحث کرد و گفت : «دوستام از صبح تا شب تلویزیون می بینند» یا «این حرف ها چرت و پرته» یا «من می خوام چشمام ضعیف بشه و عینک بزنم» یا «تو خیلی ظالمی و همش منو اذیت می کنی» و .... ، سریع بحث رو تموم کنید.

بهترین کار اینه که بهش یه پیشنهاد جالب بدید که نتونه ردش کنه: «نظرت چیه که  ... »  تو جای خالی می تونید کاری رو که دوست داره بگید مثلا با هم شطرنج بازی کنیم، پشت مامان سوار بشی، با بابا کشتی بگیری، یه بستنی خوشمزه بخوریم و .... یا با یه شوخی جالب حواسش رو پرت کنید : «شنیدم یه پسر کوچولو اینجاست که از جلوی تلویزیون پا نمیشه، می خواد غول تلویزیون بیاد و بخوردش، هو هو هو ... من غول تلویزیونم، الان می گیرمت» کمتر بچه ای می تونه مقاومت کنه و نخنده و فرار نکنه. حالا با خیال راحت تلویزیون رو خاموش کنید و کمی با بچه بازی کنید.

اگه بعد از این کارها، بچه هنوز اصرار داشت شما رو قانع کنه که حرفتون اشتباهه، بهش بگید که «حالا بیا بستنی مون رو بخوریم، عصر سر فرصت با هم درباره ش حرف می زنیم». عصر بشینید و کمی باهاش درباره موضوع صحبت کنید ولی باز هم خیلی طولانی بحث نکنید. اگه قانع نشد، ادامه حرف ها رو به بعد موکول کنید: «بهتره هردومون کمی درباره ش فکر کنیم. بعد دوباره صحبت می کنیم»

اوایل ممکنه اینطور رفتار کردن براتون سخت باشه، به خصوص اگه بچه تون به بگو مگو با شما عادت کرده و حاضر نیست کوتاه بیاد، ولی اگه بتونید خونسرد بمونید وعصبانی نشید، بعد از یه مدتی می بینید که رفتار بچه تون هم کم کم تغییر می کنه.

برچسب زدن به بچه یعنی اینکه به خاطر یه رفتار خاص، یه خصلت رو به اون نسبت بدیم.
مثلا چون بچه زیاد زمین می خوره بهش بگیم «دست و پا چلفتی»
یا به بچه ای که زیاد فراموش می کنه بگیم «حواس پرت»
یا برچسب های دیگه مثل «خنگ» ، «غرغرو» ، «بداخلاق» ، «خرابکار» ، «گیج» ، «شلخته» ، «شکمو» و ....
وقتی روی یه بچه برچسبی گذاشته می شه یعنی خودش و دیگران اونو با اون مشخصه می شناسن. 
بچه یه تصویر ذهنی از خودش بر اساس اون خصلت می سازه و احتمالا تا آخر عمر همونجوری می مونه.
والدین هم تلاشی برای اصلاح بچه نمی کنند، چون پذیرفتند که بچه شون اینطوریه
بهتره احساس خودمون رو از رفتار نامناسب بچه بهش بگیم: 
- از اینکه به حرف من گوش نمیدی خیلی ناراحنم. 
به جای اینکه به بچه برچسب بزنیم :
- تو «لجبازی»

آدرس لینک مستقیم در اینستاگرام :
 http://instagram.com/p/1VVIOfQrCd/

بعضی از کودکان ناگهان دچار خشم شدید می شوند، جیغ می زنند، گریه می کنند، روی زمین می افتند و غلت می خورند و مشت و لگد می زنند.

در این شرایط چه اتفاقی برای کودک می افتد و چگونه می توان او را آرام کرد؟

دربرخورد با این رفتار کودک، به هیچ وجه نباید به جیغ‌های او اعتنا کرد. وقتی یک کودک با جیغ‌زدن یا پرخاشگری به خواسته‌های خود می‌رسد، می‌آموزد که این رفتار را تکرار کند. اگر پدر و مادر به جیغ‌‌زدن فرزندان خود توجه کنند، این رفتار را در او تقویت می‌کنند.

در چنین وضعیتی باید از تکنیک نادیده گرفتن، استفاده کرد. یعنی در کنار او هستیم ولی نه به او نگاه می‌کنیم نه با او حرف می‌زنیم، فقط خودمان را مشغول می کنیم بدون این‌که با او ارتباط برقرار کنیم. این طوری کودک متوجه میشود بدون ارتباط با پدر و مادر، هیچ لذتی برایش وجود نخواهد داشت. اگر این کار را ادامه دهیم رفتار ناپسندش را ترک میکند.

در کنار نادیده گرفتن، باید به تقویت رفتارهای مثبت کودک هم توجه کنیم تا میزان پرخاشگری کم شود. باید کاری کنیم که کودک حس کند راه دیگری نیز وجود دارد که میتواند به پدر و مادرش نزدیک شود و با داد و فریاد به هیچ نتیجه‌ای نمی رسد.